Рухани жаңғыру» — бұл ұлттық сананы кезең-кезеңімен тереңдете өзгерту. Жаһандану дәуірінде қазіргі ұрпақтың қалыптасуының маңызды факторларының бірі тарих пен тарихи сананың құндылығын қалыптастыру болып табылады. «Рухани жаңғыру» — бұл бір мезеттік әрекет актісі емес, ол барлығымыздың, әсіресе қазақстандықтардың жас ұрпағының қоғамдық санасын жаңғырту бойынша ұзақ мерзімді, іргелі жұмыс. Менің түсінігімше, «Рухани жаңғыру»-біздің өткенімізді, тарихымызды, мәдениетімізді, салт-дәстүрімізді егжей-тегжейлі зерделеуге көмектесетін бағдарлама ғана емес, сонымен қатар жаһанданудың барлық заманауи тәуекелдері мен сын-қатерлерін ескере отырып, қазақстандықтардың рухани құндылықтарының жандануына бағытталған жоба
Бүгін біз, қазіргі ұрпақ, Қазақстан тарихында жаңа кезеңінің куәсі болып отырмыз. «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру шеңберінде өз ауылына, қаласына, өлкесіне, оның тарихына, мәдениетіне, дәстүрлері мен тұрмысына, Отан алдындағы адамгершілік борышынан көрініс табатын шынайы патриотизм сезімін тәрбиелеу. Осыған байланысты уақыт бізді жалпы білім беретін мекемедегі тәрбие процесіне деген көзқарастарымызды қайта қарау қажеттілігіне қояды [1, 6-бет].
Тұлғаның этникалық және ұлттық мәдениетке деген қызығушылығын дамыту өте ауқымды. Ол адамның өз елінің тарихи өткені мен бүгініне, ана тілі мен мәдениетіне қатысты рухани-адамгершілік жоғары адамгершілік қасиеттерін дамытатын сезімдерді қамтиды. Ол туған елінің жетістіктері үшін мақтаныш сезімінде, оның сәтсіздіктері мен қиыншылықтарына, өз халқының тарихи өткенін құрметтеуде, халық жадына, ұлттық-мәдени дәстүрлерге құрметпен қарайды. Бұл, ең алдымен, туған жерлеріне, «кішкентай Отанға» және әдеттегі өмір салтына байланысты.
Мектеп жасы жеке тұлғаны қалыптастыру кезеңі ретінде патриотизм сезімін қамтитын жоғары адамгершілік сезімдерін қалыптастыру үшін өзінің әлеуетті мүмкіндіктеріне ие. Мұғалім баланы дұрыс сөйлеуге және сауатты жазуға ғана емес, сонымен бірге оларға өз Отаны, көпұлтты Қазақстан туралы көп нәрсе жеткізуге, туған табиғатының ұлылығы мен сұлулығын түсінуге үйретуге, өз Республикасының, облыстың, қазақ ауданының, ауылдың проблемаларына өзінің қатыстылығын сезінуге және оларды шешуге құштарлыққа ие болуға үйретуі тиіс.
Мектептің тәрбие жүйесінің тұжырымдамасы түлектің азамат-патриот, білімді адам, еркін, мәдени, адамгершілік, өзін-өзі дамытуға қабілетті тұлға ретіндегі моделіне бағытталған. Халықтың бірегейлігінің негізі-бейсаналық кешендер болып табылатын белгілі бір этникалық тұрақтылардың жиынтығынан, тәжірибені ретке келтірудің өзіндік формасынан тұратын әлемнің белгілі бір көрінісі. Олар адам ұжымының қоршаған табиғи және әлеуметтік ортаға бейімделу процесінде қалыптасады және этникалық мәдениетте оның тиімді бейімделуіне жауап беретін негізгі механизмдердің рөлін орындайды. Алайда, әртүрлі тарихи дәуірлерде халықтың қажеттіліктеріне көбірек сәйкес келетін және этникалық топтың жаңа өмір жағдайларына бейімделуіне жақсы ықпал ететін құндылық бағдарларының өзгеруі орын алады [2, 16-бет].
Бәрімізге белгілі, «Рухани жаңғыру» бағдарламасы (Рухани ағарту) «Атамекен», «Тәрбие және білім», «Рухани қазына» және «Ақпарат толқыны» базалық төрт кіші бағдарлама бойынша іске асырылатын 6 арнайы жобадан тұрады: «Туған жер», «Қазақстанның киелі географиясы», «Қазіргі әлемдегі қазақстандық мәдениет», «100 жаңа оқулық», «Қазақ тілін латын графикасына көшіру», «100 жаңа тұлға».
Патриотизм идеясы қазіргі қоғамды дамытуда ерекше орын алады. Өскелең ұрпақ арасында отансүйгіштікке тәрбиелеу проблемалары қоғам дамуының тез өзгеретін жағдайларында әсіресе өзекті. Қазақстандық патриотизмнің өзіндік ерекшеліктері бар, өйткені Қазақстан тарихи даму процесінде қалыптасқан Полиэтникалық мемлекет болып табылады, мұнда 120-дан астам халықтың өмір сүру тарихы бар. Қазақстандықтардың патриотизмі бүгінде басқа посткеңестік мемлекеттерге қарағанда Этносаралық қақтығыстарды болдырмай, әлемдік аренада көшбасшылық позицияға шығып, еуразиялық интеграцияның біріктіруші рухани-саяси факторына айналған азаматтардың өз елі үшін мақтаныш сезіміне негізделген [3, 12-бет].
Жаңа патриотизмді қалыптастыру байырғы халықтың тарихи өзіндік санасынсыз мүмкін емес екенін ескеру қажет, өйткені бұл өз мемлекетінің тарихи мұрасын сақтау қажеттілігін түсінуге мүмкіндік береді. Қазақ халқының тарихы дүниежүзілік тарих пен көшпелі өркениеттің аса маңызды бөлігі болып табылады, сондықтан оны зерделеу қазақстандық патриотизмді және өскелең ұрпақтың тарихи санасын қалыптастыруда және басқа ұлттар тарапынан құрмет қарым-қатынасында маңызды орын алады. Қазақстан тарихтың ауыр жылдарында патшалық және кеңестік кезеңдердің көптеген халықтары үшін екінші Отанына айналды [4, 20-бет].
Қоғамдық сананы жаңғырту бағыттарының бірі патриотизм сезімін қалыптастыру бойынша жұмыс болып табылады. Патриотизм өз жеріне, өз ауылына, қаласына, кіші Отанынан басталады.Бұл махаббат мәдени-генетикалық кодтың негізі болып табылады, оны кез-келген ұлт жеке адамдар жиынтығы емес, ұлт етеді [5, 23-бет].
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы 2017 жылғы 12 сәуірде жарияланған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласының ережелері негізінде әзірленді. Онда ұлттың жаңа тарихи кезеңдегі негізгі мақсаты белгіленген: рухани және мәдени құндылықтарды сақтау және арттыру, әлемнің дамыған 30 мемлекетінің қатарына кіру [6, 12-бет]. Бағдарлама осы мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған бірнеше жобаларды көздейді.
Әдебиеттер:
- М.Жұмабаев «Педагогика», Алматы, Ана тілі,1992. 160 бет
- Н.Ә.Назарбаев, «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру».
- Айтмурзаев Н.С., Рухани жаңғыру — пульс современного образования, 2018.
- https://informburo.kz/stati/modernizaciya-soznaniya-nachalas-kak-ona- rabotaet.html. Программа Рухани жаңғыру. Как работает модернизация сознания?
- «Тәрбие құралы» журналы, 2017ж, №3.
- Н.Ә.Назарбаев. Туған елім – тірегім. Құрастырған: М.Қасымбеков, Қ.Әлімқұлов. Алматы. Рауан. 2018ж.
Ғылыми жетекші:
Таубаева Шаркул Таубаевна
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті п.ғ.д., профессор
Советқанова Дина Рамазанқызы
Алматы, Қазақстан
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық Университеті
7М01802-Әлеуметтік педагогика және ө.ө.т мамандығы
1-курс магистранты
Загрузка…
Перезагрузить документ 
Открыть в новой вкладке 
