Ұлттық құндылықтар – әрбір ұлттың болмысында ғасырлар бойы атадан балаға мирас болып келе жатқан адамгершілік қағидаттары. Ғасырдан-ғасырға жеткен халықтың қазынасы
.Ұлттық құндылықтар жайлы айта беретін болсак шегі жоқ, қазақ оюлары, қазақ тілі, салт-дәстүрлері,ұлттық тағамдары,ұлттық билері,ұлттық ойындары айта берсек шынында да шегі жоқ қазақ халқының рухани байлығы.Аталған рухани байлықтарымыздың әр қайсысының өзіндік орны мен өзіндік тәрбиелік маңызы айрықша.Қазіргі таңда қоғам қарқынды даму үстінде,техниканың,инновацияның кең етек жайған тұсы. Қоғам дамып ілгері жылжыған сайын біз ұлттық құндылықтарымызды да қатар дамытып отыруымыз қажет.Байқасаныз біз дамыған елдердің қатарына кіруге ұмтыламыз деп ұлттық құндылықтарымызды ұмытып бара жатқан сияқтымыз.Ұлттық құндылықтардың тәрбиелік орнының қаншалықты маңызды екенін білсек біз дамыған елдердің қатарына жылдам қарқынмен қосылар едік. Себебі ұлттық құндылықтар мен жаңа инновациялық технологияларды қатар меңгерген жас ұрпақ болашақта өз елін сүйетін,ұлтжанды азамат болары сөзсіз.Осы орайда іске асырылып жатқан “рухани жаңғыру” бағдарламасы қазіргі таңдағы ұлт насихатын, ұлт мәдениетін, құндылықтарын насихаттау және сақтауда өзіндік үлесін қосуда.
Рухани жаңғыру – адамның ішкі әлемінің жаңаруы, сана-сезімі, жаңа өзгерісті қабылдай білуі. Біздің халқымыздың болашағы ең алдымен өзіне, рухани қуат пен жасампаз күшке, оның ұлттық санасына байланысты. Әр халық, әр мемлекет ғасырлар бойы жаңғырып, жаңарып отырады. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы ел дамуының жарқын үлгісі мен нақты қадамдарын көрсететін келелі ой, салиқалы пікір, батыл шешімдерге құрылған маңызды құжат.Осы құжатта біз рухани жаңғыру арқылы
Ұлттық құндылықтарды дәріптеу,үйрету отбасынан басталады.Себебі балаға алғашқы тәрбие отбасынан,ата-анасынан беріледі.Бала шыр етіп дүниеге келген күннен бастап оны бесікке бөлеп,ұлттық әндерін айтып,ертегі,жыр-дастандарын айтып бойына сіңіре беру керек.Балаға өсе келе ұлттық ойындарды ойнатып оның қаншалықты маңызды екенін айту арқылы баланы қызықтырып рухани азықпен қамтамасыз ету керек.Үлкенді сыйлауға,ана тілін құрметтеуге,салт-дәстүрлерді дәріптеуге үйретуіміз абзал.
- Жарнама -
Ұлттық құндылықтар дегенде ең алдымен ойымызға келетіні ол әрине салт-дәстүрлер,ұлттық ойындар.Осы салт-дәстүрлер мен ұлттық ойындарды зерттеу келе балаға тек рухани тәрбие ғана емес сонымен қатар баланың физикалық,логикалық ойлауына да өзіндік әсер етеді екен. Ұлттық ойындар мысалы асық ойыны,арқан тартыс,тоғызқұмалақ аталған ойындар баланың ойлауына,дене қимылына өзіндік әсерін тигізеді.
Ұрпағын елжанды, ұлтының ұлылығын ұлықтайтын азамат етіп тәрбиелеуде ана тілінің нәрімен сусындатып, жүрегіне ізгіліктің дәнін сепкен. Ана сүтімен бойымызға дарыған тілді шұбарламай, таза күйінде ұрпақтан-ұрпаққа жеткізген. Елге қалтқысыз қызмет етуді ойлаған асыл ерлеріміз жеке басының мүддесінен халық мүддесін жоғары қойған.
Сонымен қатар есім қою да ұлттық құндылығымызға жатады.Бала шыр етіп дүниеге келген кезден бастап-ақ оны тәрбиелі азамат болсын деген мақсатпен оның есіміне үлкен мән береді. Жаңа туған сәбиге ат қою- ерекше салтанатты ғұрыптардың бірі. Ұл балаларға батыр жаужүрек, жүрек жұткан азамат болсын деген ниетпен көбінесе батырлардың аттарын кояды. Мысалы: Бауыржан, Наурызбай, Бейбарыс, Қабанбай.
Ұлттық жаңғыру дегеніміз — ұлттық санамен тығыз байланысты. Оның түпкі мақсаты — ұлттық бірегейлікті сақтап, ел ішінде бейбітшілік пен келісім үйлесе отырып, ұлттық береке, бірлік салтанат құрған бәсекеге қабілетті, табысты ел болу. «Сонымен бірге, жаңғыру ұғымының өзі мейлінше көнерген, жаһандық әлеммен қабыспайтын кейбір дағдылар мен әдеттерден арылу дегенді білдіреді», -дейді елбасымыз. Сондықтан рухани жаңғыру үдерісін дер кезінде қабылданған оң шешім деп танимыз. Осы рухани жаңғырудың жүзеге асырылуын біз және сіз болып, «Бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып» бірлікте орындауымыз аса қажет. Бәсекеге қабілетті, әлемдік деңгейде танылған әрі дамыған рухани кемел ел болу — Елбасының асыл арманы. Ендеше, мемлекет басшысының жастарға соны серпін, тың бастама ұсынуы келешекке қамданудың әрекеті деп түсінеміз. Қазіргі таңдағы қаламыздағы сот жүйесі Елбасының парасатты пайымдарын негізге ала отырып, қарқынды түрде жұмыс жасауда.
Тұрап Жанель Мыңбайқызы
Магистрант, әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті, Алматы қаласы, Қазақстан
Қоңырбаева С.С.
Ғылыми жетекші, п.ғ.к, әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті, Алматы қаласы, Қазақстан