ИНФОРМАТИКА САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЛОГИКАЛЫҚ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ

Аңдатпа

Қазіргі жағдайда оқушылардың логикалық ойлауының қалыптасуы мен дамуы ерекше өзекті болып табылады, атап айтқанда келесі дағдыларды қамтиды: талдау, салыстыру (жалпы және ерекше ерекшелеу), ұқсастықтар жүргізу, жіктеу, себеп-салдар және басқа байланыстар орнату және т. б. бұл балаға қоршаған әлемді мағыналы түрде көруге көмектеседі, одан да көп оны сәтті шарлау, ғылыми дүниетанымның негіздерін қалыптастырады.

Егер сіз оқушыларда логикалық ойлаудың даму ерекшеліктерін зерттесеңіз, оны дамытудың тиімді әдістерін анықтасаңыз, логикалық ойлауды дамыту бойынша сабақтар жүйесін жасап, тәжірибеде қолдансаңыз, бұл оқушылардың логикалық ойлауын дамытуға ықпал етеді.

           Тірек сөздер: логикалық ойлау, информатика, әдіс-тәсіл.

Аннотация

В современных условиях формирование и развитие логического мышления учащихся приобретает особую актуальность, а именно включает в себя следующие умения: анализировать, сравнивать (выделять общее и особенное), проводить аналогии, классифицировать, устанавливать причинно-следственные и иные связи и т.д. Это помогает ребенку осмысленно видеть окружающий мир, а тем более успешно навигация, формирует основы научного мировоззрения.

Если изучить особенности развития логического мышления у учащихся, определить эффективные методы его развития, разработать и применить на практике систему уроков по развитию логического мышления, это будет способствовать развитию логического мышления учащихся.

Ключевые слова: логическое мышление, информатика, методы.

Annotation

In modern conditions, the formation and development of logical thinking of students is especially relevant, in particular, it includes the following skills: analysis, comparison (General and specific highlighting), conducting analogies, classifying, establishing cause and effect and other connections, etc.

If you study the features of the development of logical thinking in students, identify effective methods for its development, develop and put into practice a system of classes on the development of logical thinking, this will contribute to the development of logical thinking in students.

Keywords: logical thinking, programming, methods.

Кіріспе:

Қазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың логикалық ойлауын дамыту мәселесі ерекше өзекті болып отыр. Бұл оқушылардың жеке сапасы ретінде логикалық ойлау, туындаған қиындықтарды анықтауда және жеңуде айқын көрінеді. Бұл жағдайда оқу іс-әрекетін жандандыру шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың біріншілігі мен оқушының жеке басының шығармашылық қасиеттерін дамыту үшін қажет білімнің қайталануы мәселесін шешуге мүмкіндік береді.

Ойлау-бұл танылатын объектілер арасындағы байланыстар мен қатынастарды орнататын психикалық рефлексияның ең жалпыланған және делдалдық түрі.

Адамзат мәдениетінен толық оқшауланған адам ешқашан біздің көзқарасымыз бойынша дұрыс ойлауды үйрене алмайтыны белгілі.

Логикалық ойлау-ұғымдармен логикалық операцияларды қолдану арқылы жүзеге асырылатын ойлау түрі. Аналитикалық ойлау уақыт өте келе кеңейеді, нақты кезеңдері бар, көбінесе ойлаушы адамның санасында ұсынылған. С. Л. Рубинштейннің айтуы бойынша, кез-келген ойлау процесі-бұл белгілі бір тапсырманы шешуге бағытталған әрекет, оның мақсаты мен шарттары. Ойлау проблемалық жағдайдан, түсіну қажеттілігінен басталады. Сонымен қатар, мәселені шешу ойлау процесінің табиғи аяқталуы болып табылады, ал қол жеткізілмеген мақсатта оны тоқтату субъектімен бұзылу немесе сәтсіздік ретінде қабылданады.

Мен мұғалім ретінде үйірмелердің сабақтары кезінде ақпараттық технологияларды, компьютерлік технологияларды қолданудың маңыздылығына көбірек көз жеткіземін. Бұл оқушыларды қызықтырады және ең бастысы, менің ойымша, кейінгі болашағына орасан зор көмектеседі.

Логикалық ойлауды қалыптастыру үшін үш негізгі топқа бөлінген тестілерді қолдануға болады: ауызша, символдық-графикалық және аралас. Бірінші топқа анаграммалар мен ауызша тесттер кіреді. Анаграмма-барлық немесе бірнеше әріптер ауыстырылатын сөз. Жаттығудың мәні «бұзылған» сөзді қалпына келтіруден тұрады, мысалы, ЗСЫЫШҒ (СЫЗҒЫШ). Оқушылар үшін жаттығуда «артық сөзді алып тастау» тапсырмасы қосылған жағдайлар да қызықты. Мысалы, нимотро, қаытт исдк, . (монитор, сканер, қатты диск. Артық сөз: қатты диск)

Символдық-графикалық типтегі тапсырмалар есептерді шешуде теориялық материалды қолдану дағдылары мен дағдыларын қалыптастыруға, материалды қайталауға және бекітуге, оны жүйелеуге және жалпылауға арналған.

Мәтіндік тапсырмалар арқылы оқушылардың логикалық ойлауын дамыту.

Мұғалімдер балаларда логикалық ойлауды дамыту оқытудың маңызды міндеттерінің бірі деп бірнеше рет айтқан. Логикалық ойлау, тұжырымдарды көрнекі қолдаусыз орындау, белгілі бір ережелерге қатысты пайымдауды салыстыру-оқу материалын сәтті игерудің шарты қажет.. Шынында да, кез-келген тапсырмада логикалық ойлауды дамытуға үлкен мүмкіндіктер бар. Стандартты емес логикалық тапсырмалар-бұл дамудың тамаша құралы. Мұндай міндеттердің едәуір бөлігі бар.

Мысал: бір көшеде 4 адам тұратын 4 үй бар: Асан, Есен, Үсен және Марат. Олардың әрқайсысында келесі мамандықтардың біреуі бар екені белгілі: Токарь, ағаш ұстасы, хирург және көз дәрігері, бірақ қайсысы кім екені белгісіз және қай үйде тұратыны белгісіз. Алайда, бұл белгілі:

1) Токарь ағаш ұстасының сол жағында тұрады

2) Хирург көз дәрігерінің оң жағында тұрады

3) көз дәрігері ағаш ұстасының жанында тұрады

4) Токарь ағаш ұстасының жанында тұрмайды

5) Үсен көз дәрігердің оң жағында тұрады

6) Марат токарь емес

7) Есен ағаш ұстасының жанында тұрады

8) Үсен Есеннің сол жағында тұрады

Кім қандай мамандық және кім қайда тұратынын анықтаңыз және солдан оңға қарай адамдардың аты-жөнінің бас әріптері түрінде жауап беріңіз. Мысалы, егер үйлерде (солдан оңға қарай) Кеңес, Нартай, Рауан және Ораз тұрса, жауап: КНРО

Белгілі бір мәселені шешу үшін іс – әрекетті ұйымдастыра білу, есепті кішігірім ішкі есептерге бөлу, қажетті әрекеттер тізбегін құру-мұның бәрі шешім алгоритмін жасау қабілетін білдіреді. Логикалық ойлау әмбебап, кез-келген кәсіби салада қолданылады және оның негіздері жалпы білім беретін мектептің курсын оқып-үйрену кезінде құрылуы керек.

Осылайша, оқу процесінде және информатика сабақтарында логикалық ойлауды дамыту қазіргі заманғы оқушыға қазіргі қоғамда табысты мектеп оқушысы болуға мүмкіндік беретін ақпараттық құзыреттілікті дамыту және жетілдіру  қажет.

Қорытынды:

Оқушылардың логикалық ойлауы қалыптасқан сайын құбылыстардың жалпыланған заңдылықтарын білуге көбірек үйренеді. Ойлау бір-бірінен ерекше-жалпыға, кездейсоқтан қажеттілікке, құбылыстардан олардағы маңыздыға, мәннің бір анықтамасынан шындықты тереңірек білуге, оның әртүрлі сәттерінің өзара байланысын түсінуге ауыса бастайды. Дәлірек айтқанда, оқушы шындықты тереңірек біліп қана қоймайды, оның ойлау қабілеті дамыған сайын, оның ойлау қабілеті шындыққа когнитивті енуі тереңдей түскен сайын дамиды. Сондықтан әр жаста ойлаудың дамуы мен диагностикасының негізгі заңдылықтарын анықтау өте маңызды болып көрінеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Выготский Л.С. Мышление и речь: собрание сочинений. В 6 т. Т.2. – М., 1982.
2. Возрастная и педагогическая психология. Под ред. В. Давыдова – М., 1979
3. Калмыкова З.И. Продуктивное мышление как основа обучаемости. – М., 1981
4. Крайг. Психология развития. – Питер, 2000
5. Маслов А.С. Психологические процессы – М., 1994
6. Мухина В.С. Возрастная психология: феноменология развития, детство, отрочество. – М., 1999
7. Гетманова А. Д. Занимательная логика. – М.: Владос, 1998, Ч. 1, С.171.
8. Горячев А.В., Горина К.И., Волкова Т.О. Информатика в играх и задачах. 1кл. – М.: Баласс, 2005. – С.35 — 58.
9. Горячев А.В., Горина К.И., Волкова Т.О. Информатика в играх и задачах. 4кл.  – М.: Баласс, 2005. – С.30.
10. Гейн А.Г., Сенокосов А.И., Юнерман Н.А. Информатика: Учебное пособие для 10-11 кл. общеобразоват. учреждений. – М.: Просвещение, 2000.
11. Информатика. Базовый курс для 7-9 кл. / Под ред. Е.К. Хеннера. – М.: Лаборатория базовых знаний, 2000.

ИНФОРМАТИКА САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЛОГИКАЛЫҚ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ

Л.М.Кыдыралина¹ ,

  ¹ PhD, «Семей қаласынаң Шәкәрім атындағы

университеті» КеАҚ, Семей қ. Қазақстан

Ж.Н. Марқабай²

  ² магистрант, «Семей қаласынаң Шәкәрім атындағы

университеті» КеАҚ, Семей қ. Қазақстан