Аннотоция
Өзектілігі: Қазақстандағы білім беруді дамытудың қазіргі кезеңі фундаментализацияға, негізгі құзыреттерді қалыптастыруға, жеке тұлғаға бағытталған білім беру парадигмасын жүзеге асыруға, білім беру процесін саралау мен даралауға жағдай жасауға тұрақты тенденциялармен сипатталады. Осыған байланысты мұғалімнің іс-әрекеті туралы көзқарастар өзгереді, оның рөлі қарапайым білім аудармашысы рөлінен жаңа білім, білік пен дағдыларды алу үшін студенттердің іс-әрекетін ұйымдастырушының күрделі рөліне өзгеруі керек.
Мақсаты: Сандық білім берудің басты мақсаты-әр оқушыға оның қызығушылықтары мен бейімділіктеріне сәйкес сапалы білім беру, оқушыларды дамыту және тәрбиелеу, білім беру процесінде олардың белсенді позициясын қалыптастыру, студенттерді білім сомасымен қаруландыру ғана емес, сонымен қатар оқушылардың заманауи ойлауын, танымдық қабілеттерін қалыптастыру.
Ақпараттық технологиялардың жаһандық дамуы, олардың білім беру саласына тез енуі соңғы бірнеше онжылдықта жүзеге асты.Бұл ақпараттық технология білім беру мекемелерінің дамуын анықтайды. Бұл процесс білікті мамандардың жеткілікті санын дайындауды, сондай-ақ компьютерлік сауаттылықтың жалпы деңгейін арттыруды талап етеді.
Білім беру жүйесін дамытудың жаңа кезеңі алдымызға педагогтарды компьютерлік техниканы меңгеруге оқытуда жаңа міндеттер қойып отыр. Бүгінгі таңда компьютерді игеру оңай емес, оқу процесінде ақпараттық ресурстарды пайдаланудың маңызды әдістері мен технологиялары қажет, олар мұғалімдердің дәстүрлі іс-әрекетімен үйлесімді және тиімді үйлесуі қажет.
Оқу үдерісінде сандық білім беру ресурстарының рөлі. «Бірыңғай ақпараттық ақпараттық ортаны дамыту» атты федералдық мақсатты бағдарлама шеңберінде білім беру секторының ақпараттық инфрақұрылымының жетіспейтін элементтерін қалыптастыру және жетілдіру жолымен шешілетін мемлекеттік білім беру кеңістігінің бірлігін қамтамасыз ету болып міндет қойылды. Бұл тұрғыда ең перспективалы болып сандық білім беру ресурстары табылады, бұл, оқу үрдісінде тұтастай пайдаланылатын деректердің сандық қол жетімді жиынтығы ретінде түсініледі.
Сандық білім беру ресурстарының (СБР) түрлері.
Сандық білім беру ресурстарының жиынтығында шартты түрде келесі блоктарды белгілеуге болады:
— интерактивті компоненттер — сұрақтар мен тапсырмалар, бақылау және дербес жұмыстары, интерактивті модельдер мен анимациялар;
— қөрсету графикасы — иллюстрациялар, анимациялар, бейнеүзінділер;
— мәтіндер- мәтіннің параграфтары, дыбысты мәтіндер, ғалымдардың өмірбаяндары, кестелер;
— оқытушыға арналған материалдар- презентациялар мен сабақтар.
АКТ құралдарының бірі — электрондық оқулық.
Электрондық оқулық-бұл білім беру сипатындағы өнім, оның дәстүрлі оқулықтан айырмашылығы-оны тек компьютердің көмегімен көруге болады. Электрондық оқулық, әдеттегідей, барлық қажетті оқу бағдарламаларына сәйкес келеді.Электрондық (компьютерлік) оқу құралы деп оқытудың негізгі құралы компьютер болып табылатын компьютерлік оқыту технологиясын атаймыз.
Компьютерлік оқу құралы тұтастай алғанда оқыту жүйесіне қойылатын талаптарға сәйкес әзірленеді, ал оның ақпараттық-әдістемелік негізі жоғарыда аталған материалдар болып табылады. Оқу мақсатындағы бағдарламалық қамтамасыз ету мақсатында компьютерлік оқу құралын әзірлеу көп бейінді міндет болып табылады, оны іске асыру әртүрлі салалардағы мамандарды тарту негізінде ғана мүмкін болады.
Биология сабағында сандық технологияның осы түрлерін қолдануға болады:
- Өсімдіктер энциклопедиясы үшін — http://www.greeninfo.ru/
Бұл сайт гүл өсіру, бағбандық және ландшафтық дизайн бойынша анықтамалық-ақпараттық портал. Сайтта өсіру және күту туралы егжей-тегжейлі нұсқаулары бар өсімдіктер энциклопедиясы бар.
- Барлық биология сабағын қамту үшін — http://www.sbio.info
Бұл биология және соған қатысты ғылымдарға арналған ғылыми-білім беру жобасы. Биологияның барлық бөлімдері бойынша ақпаратты қарапайым оқырман үшін барынша қолжетімді түрде ұсыну қызметтерін атқарады.
Сандық ресурстық құбылысты динамикада көрсетуге, оқу ақпаратын белгілі бір бөліктерде беруге, белгілі бір қызметтерді орындауға көмектеседі. Сонымен қатар, оқушылардың танымдық қызығушылықтарын ынталандырады, оқу нәтижелерін жедел бақылауға және өзін-өзі бақылауға мүмкіндік береді.
- Flippity Random Name Picker мүмкіндігі: сабақ барысында уақытты үнемдеу барысында бұл нұсқаулық арқылы оқушыларды автоматты түрде жұпқа,топқа бөлуге болады.
Өз оқыту тәжірибемізде осы платформаны пайдаланудың келесі артықшылықтарын атап өтсек:
1. Ойын түрінде ынталандырушы тапсырмаларды құру.
2. Оқушылардың білімін үздіксіз бақылау үшін қарапайым және жылдам қолдану.
3. Барлық пәндер үшін қолайлы.
4. Интерфейс тілін өзгерту мүмкіндігі.
5. Үлгілерді жылдам өзгертуге және осылайша жаңа тапсырмалар жасауға болады.
6. Сіз басқа платформаларда кездеспейтін бірегей үлгілерді пайдалана аласыз.
7. Тапсырмаларды тексеру үшін мұғалімнен қосымша уақыт қажет емес, өйткені жүйе баллды автоматты түрде есептейді
- Kahoot-білім беру жобаларына арналған қосымша. Оның көмегімен тест, сұрау, оқу ойынын немесе білім марафонын жасауға болады. Қолданба үстел нұсқасында да, смартфондарда да жұмыс істейді. Оқушылармен тығыз қарым — қатынас орнатуға, сонымен жаңа матералды тереңдете түсу үшін Kahoot қосымшасын кең көлемде қолдануға болады.
Сандық білім беру ресурстарын сабақтың әртүрлі кезеңдерінде қолдануға болады:
1) мультимедиялық проектордың көмегімен көрсетілетін интерактивті иллюстрация ретінде жаңа материалды (суреттер мен фотосуреттер, слайд-шоу, бейнефрагменттер, 3D–суреттер мен модельдер, анимациялар, интерактивті модельдер) түсіндіру кезінде.
2) компьютерлік экспериментті орындау барысында сабақта оқушылардың оқу материалын өз бетінше оқуы кезінде.
3) компьютерлік және нақты экспериментпен үйлестіре отырып, зертханалық жұмыстар нысанында зерттеу қызметін ұйымдастыру кезінде. Сабақтың осы кезеңдерінде оқушылар виртуалды зертханалық жұмыстар мен тәжірибелер жүргізгенде, оқушылардың ынтасы артады — олар алған білімнің нақты өмірде қалай пайдалы болатынын көреді.
4) тану, түсіну және қолдану деңгейлерінде қайталау, бекіту (фото, видео және анимация пайдаланылатын тапсырмалар, интерактивті тапсырмалар, қосалқы материалдар) және білімді бақылау (автоматты тексерумен тест тапсырмаларының тақырыптық жинақтары, Бақылау-диагностикалық тесттер) кезінде.
5) үй эксперименттерін оқушы тиісті бейімделумен жұмыс парағы бойынша және осы курс бойынша үйде оқу дискісі болған кезде орындай алады.
Қорытындылай келе,ақпараттандыру отандық білім беру жүйесін жаңғыртудың басым бағыттарының бірі болып табылады және оны ақпараттық – коммуникациялық технологиялар (АКТ) құралдарымен байыту негізінде инновациялық білім беру ортасын қалыптастыруды, білім берудің қолжетімділігі мен сапасын арттыру міндеттерін шешу, оқытуды саралау мен дараландыруды күшейту үшін оларды біртұтас білім беру процесіне белсенді қосуды көздейді.
Инновациялық білім беру ортасы оқушыға озық білім беру және оны өмір бойы одан әрі сүйемелдеу негізінде бәсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз етуі тиіс оңтайлы жағдайлар болып табылады.Мұндай білім беру ортасында мұғалім мен оқушынығ рөлі өзгереді.Оқытушы консультант, тәлімгер болады, оның басты міндеті оқушыны алгоритмдік ойлауға үйрету:мақсаттар мен міндеттерді өз бетінше қою; оларды шешудің тиімді құралдарын таңдау; өз жұмысының сапасын бағалау; ақпаратпен жұмыс істей білу; өзін-өзі тәрбиелеу дағдылары мен қажеттіліктері; командада жұмыс істеу қабілеті.
Соңғы бес жыл ішінде білім беру процесін техникалық-технологиялық қамтамасыз ету айтарлықтай өзгерді, әртүрлі деңгейдегі оқу орындарын дамытудың бүкіл сандық аймақтары пайда болды: басқару қызметін автоматтандыру, кітапхананы сандық қолдау, оқу-тәрбие жұмысын медиа қолдау, сандық білім беру ресурстарын пайдалану.Сандық технологияны оңтайлы жағынан қолданатын болсақ,алдағы уақытта еліміз үлкен жетістіктерге жетеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Андреева Н.В., Рождественская Л.В., Ярмахов Б.Б. Шаг школы в смешанное обучение. М.: Буки Веди. 2016. 280 с.
- Брыксина О.Ф., Пономарева Е.А., Сонина М.Н. Информационнокоммуникационные технологии в образовании: учебник. М. ИНФРА-М. 2018. 549 с.
- Канянина Т.И., Круподерова Е.П., Круподерова К.Р. Дидактические возможности сетевых сервисов для формирования универсальных учебных действий // Проблемы современного педагогического образования.2018. № 60-4. С. 232-236.
- Круподерова Е.П., Белова Т.А. ИКТ-инструменты как технологическая основа реализации инновационных образовательных моделей //Проблемы современного педагогического образования.2018. № 60-4. С. 226-229.
